چرخه فروش و وصول مطا لبات شامل دریافت سفارش از مشتریان ، ارسال کالا و صورتحساب برای آنان ، ثبت و وصول حسابهای دریافتنی است. دریافتنی های از مشتریان شامل هم حسابهای دریافتنی و هم هر گونه اسناد دریافتنی است.
منشا و ماهیت حسابهای دریافتی
حسابهای دریافتی نه تنها شامل مطالبات از مشتریان بلکه شامل انواع مختلف مطالبات دیگر مانند وام به مدیران و کارکنان وام به شرکتهای فرعی بدهی پذیره نویسان سهام ، بدهی سهامداران ، مطالبات از سایر موسسات و سازمانها ، مالیاتهای دریافتنی و پیش پرداخت به فروشندگان مواد و کالا ، نیز می باشد. مانده حسابها و اسناد دریافتنی تجاری معمولا مبلغ به نسبت هنگفتی است و باید به خالص ارزش بازیافتنی در گروه داراییهای جاری و بطور جداگانه در ترازنامه نشان داده می شود.
کنترل های داخلی اسناد دریافتی :
دسترسی نداشتن مسئول نگهداری اسناد دریافتی به وجوه نقد یا مدارک عمومی حسابداری.
صدر مجوز کتبی برای قبول یا تمدید اسناد دریافتی توسط مقام مسئولی که مسئولیت نگهداری از اسناد را بر عهده ندارد.
حذف اسناد دریافتی واخواست شده با مجوز کتبی یک مقام مسئول باشد ، احتمال تنظیم و بکارگیری روشهای موثری برای پیگیری اینگونه اسناد واخواست شده.
اندازه نمونه:
استفاده از فرآیند دریافت تاییدیه در بیشتر موارد حسابرسی به دریافت تاییدیه از نمونه ای از حسابهای دریافتنی محدود میشود. نمونه باید عموما به اندازه ای بزرگ باشد که بخش اعظم مبلغ ریالی مجموعه حسابهای دریافتنی را در برگیرد و باید همواره به گونه ای معرف جامعه حسابهای دریافتنی باشد که بتوان نتایج حاصل از آن را به درستی به تمام جامعه تعمیم داد.
اندازه نمونه به تناسب اهمیت حسابهای دریافتنی نسبت به مجموع دارایی ها تغییر میکند. برآورد خطر کنترل توسط حسابرسان هم عامل دیگری است که باید درنظر گرفته شود. ضعف سیستم کنترل داخلی انداره نمونه بزرگترنسبت به وجود سیستم کنترل داخلی قوی را می طلبد.
اختلاف های مشاهده شده در پاسخ های مشتریان
حسابرسان باید اختلاف های عمده ای را که مشتریان اعلام می دارند پیگیری و رفع نمایند. بیشتراین گونه اختلاف ها از تفاوت زمانی در ثبت وجوه دریافتی یا معاملات فروش ناشی میشود یا در اثر برداشت نادرست مشتری از تاریخی که مورد درخواست تاییدیه است، به وجود می آید.
سایرروشهای رسیدگی برای درخواستهای بدون پاسخ
درصد پاسخ های مورد انتظار از درخواستهای تاییدیه مثبت بسته به نوع بدهکاران بسیار متفاوت خواهد بود. حسابرس باید درصورت دریافت عدم پاسخ درخواست تاییدیه در مورد حسابها و اسناد دریافتنی با مانده عمده سایر روشهای رسیدگی را در مورد آن اعمال کند.
جمع بندی فرآیند دریافت تاییدی
بعدازدریافت کردن تمام پاسخ ها بایدخلاصه ای از آن که شامل حدود و ماهیت برنامه تاییدیه ونتایج کلی بدست آمده، تهیه شود این خلاصه یکی از اجزای بسیارمهم کاربرگهای حسابرسی است.
حسابرسان پس از حل و فصل تمام اختلاف های آشکارشده از طریق تاییدیه ها ممکن است بخواهند خطر کنترل دریافتنی هارا دوباره برآورد کند. بررسی تایید حسابها و اسناد دریافتنی حذف شده به عنوان غیرقابل وصول و چنانچه حسابها و اسناد دریافتنی عمده ای که در طول سال به عنوان غیرقابل وصول از دفاتر حذف شده باشد، حسابرس باید از وجود مجوز لازم برای حذف آنها اطمینان یابد.
